Highlight Activities 2021: การค้นพบปลาไคเมราหรือฉลามผี (ghost shark) จำนวน 3 ชนิดในทะเลอันดามันในเขตประเทศไทยเป็นครั้งแรก

ในปี ค.ศ. 2018 เรือสำรวจ Dr. Fridtjof Nansen จากประเทศนอร์เวย์ โดยความร่วมมือกับกรมประมง กระทรวงเกษตรและสหกรณ์และองค์การอาหารและการเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ได้สำรวจทะเลอันดามันในเขตประเทศไทย โดยเฉพาะบริเวณน้ำลึกซึ่งพบปลาหลากหลายชนิด รวมถึงปลาไคเมราหรือฉลามผี (ghost shark) ซึ่งเป็นปลากระดูกอ่อนที่แยกสายวิวัฒนาการออกมาจากปลาฉลามและกระเบน ปลาไคเมราอาศัยอยู่ในน้ำลึกกว่า 200 เมตร จึงไม่เป็นที่รู้จักมากนัก เนื่องจากเรือประมงไทยจะทำประมงชายฝั่งที่น้ำไม่ลึกมาก ฉลามผีที่พบ 3 ชนิด ไม่เคยปรากฏว่าพบในประเทศไทยมาก่อน การสำรวจครั้งนี้จึงเป็นการเพิ่มองค์ความรู้ด้านความหลากหลายของทรัพยากรทางทะเล การระบุชนิดของฉลามผีใช้ลักษณะทางสัณฐานและพันธุกรรม ซึ่งพบว่า ฉลามผีชนิด Neoharriotta pinnata เคยมีรายงานในแถบตะวันออกของมหาสมุทรแอตแลนติก และมหาสมุทรอินเดีย ถึงบริเวณอ่าวเบงกอล ดังนั้นการค้นพบ N. pinnata ในทะเลอันดามันจึงเป็นการเพิ่มพื้นที่การกระจายของฉลามชนิดนี้
ส่วนฉลามผีอีก 2 ชนิด คือ Chimaera aff. macrospina และ Hydrolagus cf. deani ยังไม่สามารถระบุชนิดได้ชัดเจน เนื่องจากลักษณะสัณฐานใกล้เคียงกับชนิดที่เคยมีการศึกษามาก่อนแต่ยังมีลักษณะที่แตกต่างอย่างเห็นได้ชัด ส่วนลักษณะพันธุกรรมไม่สามาถใช้ยืนยันชนิดได้แน่นอนเนื่องจากขาดข้อมูลที่สามารถนำมาใช้เปรียบเทียบชนิดได้ ทำให้การเรียกชื่อเป็น aff. (= affinis) หรือ cf. (=confer) หมายถึงมีลักษณะใกล้เคียงแต่ยังไม่ใช่ชนิดนั้น โดย aff. มีระดับความใกล้เคียงชื่อชนิดที่ใช้มากกว่า cf. ซึ่งการศึกษาเปรียบเทียบตัวอย่างโดยละเอียดในอนาคตอาจทำให้ระบุชนิดของฉลามผีทั้ง 2 ชนิดได้แน่นอน หรือฉลามผีทั้ง 2 ชนิดอาจเป็นชนิดพันธุ์ใหม่ก็ได้

เอกสารอ้างอิง: Krajangdara, T., Fahmi, D.A. Ebert, C. Chaorattana, J. Khudamrongsawat. 2021. Morphological and genetic evidence confirmed three new records of ghost shark species (Chimaeriformes) from the Andaman Sea of Thailand. Tropical Natural History 21: 218-233.