Highlight Activities 2025: An integrative approach to a revision of the freshwater mussel genus Songkhlanaia (Bivalvia, Unionidae), with the description of a new species

An integrative approach to a revision of the freshwater mussel genus Songkhlanaia (Bivalvia, Unionidae), with the description of a new species

Southeast Asia is a hotspot for freshwater mussels in the family Unionidae. In this study, two new mussel lineages identified, S. moreleti and S. songkhramensis were newly added to the Songkhlanaia genus, previously thought to have only one species. This discovery, based on both shell traits and genetic analysis, shows that Songkhlanaia is a valid genus with three distinct species. These species are found in different areas: S. tamodienica in southern Thailand, S. moreleti in the Tonle Sap and Lower Mekong basins, and S. songkhramensis in the Songkhram Basin, northeastern Thailand. While S. songkhramensis and S. moreleti look similar, they can be told apart by their teeth. All three species are unique to their specific regions in Indochina.

อนุกรมวิธานแบบบูรณาการสู่การทบทวนทางอนุกรมวิธานในหอยกาบน้ำจืดสกุล Songkhlanaia (Bivalvia, Unionidae)

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นบริเวณที่เป็นศูนย์กลางความหลากหลายของหอยกาบน้ำจืดในวงศ์ Unionidae. ในการศึกษาครั้งนี้ หอยกาบน้ำจืดสองชนิด ได้แก่ S. moreleti และ S. songkhramensis ได้รับการจัดเพิ่มเข้าไปในสกุล Songkhlanaia ซึ่งก่อนหน้านี้เคยคิดว่ามีเพียงชนิดเดียว การค้นพบนี้อาศัยทั้งลักษณะเปลือกและการวิเคราะห์ทางพันธุกรรม แสดงให้เห็นว่า Songkhlanaia เป็นสกุลที่แยกออกมาจากสกุลอื่นและประกอบด้วยจำนวนสปีชีส์สามสปีชีส์ที่พบในพื้นที่ที่แตกต่างกัน ได้แก่ S. tamodienica พบในภาคใต้ของประเทศไทย S. moreleti พบในลุ่มน้ำโตนเลสาบและลุ่มน้ำโขงตอนล่าง และ S. songkhramensis พบในลุ่มน้ำสงคราม ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย แม้ว่า S. songkhramensis และ S. moreleti จะมีลักษณะทางสัณฐานที่คล้ายกัน แต่ก็สามารถแยกออกจากกันได้ด้วยลักษณะฟันของเปลือก หอยกาบน้ำจืดทั้งสามชนิดนี้เป็นสิ่งมีชีวิตเฉพาะถิ่นที่พบได้ในภูมิภาคอินโดจีนเท่านั้น

งานวิจัยครั้งนี้สอดคล้องกับเป้าหมายที่ 15 ของแผนการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs) คือ ปกป้อง ฟื้นฟู และสนับสนุนการใช้ระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน จัดการป่าไม้อย่างยั่งยืน ต่อสู้การกลายสภาพเป็นทะเลทราย หยุดการเสื่อมโทรมของที่ดินและฟื้นสภาพกลับมาใหม่ และหยุดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ

และมุ่งในประเด็นเป้าหมายย่อย 15.1 สร้างหลักประกันว่าจะมีการอนุรักษ์ การฟื้นฟู และการใช้ระบบนิเวศบนบกและแหล่งน้ำจืดในแผ่นดิน รวมทั้งบริการทางระบบนิเวศอย่างยั่งยืน

Jeratthitikul, E., Sutcharit, C., Prasankok, P. 2025. An integrative approach to a revision of the freshwater mussel genus Songkhlanaia (Bivalvia, Unionidae), with the description of a new species. ZooKeys. 1224: 187–209. Doi: 10.3897/zookeys.1224.140549.