Highlight Activities 2024: Molecular phylogeny of dragon millipedes (Diplopoda: Polydesmida: Paradoxosomatidae) from mainland South-East Asia, with description of a new genus and species

ความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการในระดับโมเลกุลของกิ้งกือมังกร (Diplopoda: Polydesmida: Paradoxosomatidae) จากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป และการบรรยายสกุลและชนิดใหม่

This study conducted a taxonomic revision of “dragon millipedes” (Paradoxosomatidae) and divided them into six genera, mostly in mainland Southeast Asia with distinct distributions. Their evolutionary history, especially inter-generic relationships and biogeography, was unclear. A new molecular phylogeny using mitochondrial and nuclear genes was created to address this. Dragon millipedes formed a monophyletic group, with each genus (except Hylomus) forming a distinct clade, supporting previous morphology-based classifications. A new monotypic genus and species, Siamaxytes bifurca, was discovered. The Tenasserim mountain range is inferred as the origin of dragon millipedes, followed by diversification across mainland Southeast Asia. Both dispersal and vicariance likely influenced their distribution and diversification.

การศึกษานี้ปรับปรุงการจัดจำแนกทางอนุกรมวิธานของ “กิ้งกือมังกร” (Paradoxosomatidae) และแบ่งกลุ่มออกเป็นหกสกุล ซึ่งส่วนใหญ่อยู่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป โดยมีการกระจายตัวที่แตกต่างกัน การศึกษาประวัติวิวัฒนาการของความสัมพันธ์ระหว่างสกุลและชีวภูมิศาสตร์ ยังไม่เป็นที่เข้าใจกันดีนัก การศึกษานี้จึงได้ศึกษาความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการในระดับโมเลกุลโดยใช้ยีนไมโทคอนเดรียและนิวเคลียส กิ้งกือมังกรทั้งหมดมรความสัมพันธ์ทางวิวัฒนาการเป็นแบบเชิงเดี่ยว (monophyletic) โดยแต่ละสกุล (ยกเว้น Hylomus) แยกตัวเป็น clade ที่ชัดเจน ซึ่งสนับสนุนการจัดจำแนกตามสัณฐานวิทยาก่อนหน้านี้ มีการค้นพบสกุลและชนิดใหม่จากการศึกษาครั้งนี้ คือ Siamaxytes bifurca การศึกษาทางชีวภูมิศาสตร์ได้อนุมานว่าเทือกเขาตะนาวศรีเป็นแหล่งกำเนิดของกิ้งกือมังกร ก่อนจะแพร่กระจายความหลากหลายไปทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีป ผ่านกระบวนการแพร่กระจาย (dispersal) และการแยกจากกัน (vicariance) ซึ่งมีอิทธิพลต่อการกระจายตัวและความหลากหลายของกิ้งกือมังกรในภูมิภาค

งานวิจัยครั้งนี้สอดคล้องกับเป้าหมายที่ 15. ปกป้อง ฟื้นฟู และสนับสนุนการใช้ระบบนิเวศบนบกอย่างยั่งยืน จัดการป่าไม้อย่างยั่งยืน ต่อสู้การกลายสภาพเป็นทะเลทราย หยุดการเสื่อมโทรมของที่ดินและฟื้นสภาพกลับมาใหม่ และหยุดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และมุ่งในประเด็นเป้าหมายย่อย 15.4 สร้างหลักประกันว่าจะมีการอนุรักษ์ระบบนิเวศภูเขาและความหลากหลายทางชีวภาพของระบบนิเวศเหล่านั้น เพื่อจะเพิ่มพูนขีดความสามารถของระบบนิเวศเหล่านั้นที่จะให้ผลประโยชน์อันสำคัญต่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ภายในปี 2573

Srisonchai, R., Enghoff, H., Likhitrakarn, N., Jeratthitikul, E., Jirapatrasilp, P., Panha, S., Sutcharit, C. 2024. Molecular phylogeny of dragon millipedes (Diplopoda: Polydesmida: Paradoxosomatidae) from mainland South-East Asia, with description of a new genus and species. Zoological Journal of the Linnean Society. 202(1): zlad164. Doi: 10.1093/zoolinnean/ zlad164.